DONATE NOW - UPI
बाल-काण्ड > जनक का सन्देश पाकर दशरथ का मिथिला गमन
Janaka's delegation arrives at Ayodhya and submits its message to Dasharatha. Listening
to the tidings that his son Rama not only lifted the bow of Shiva, but broke it
as well, Dasharatha is overjoyed and refers the matter of marriage of Seetha with
Rama to his ministers and teachers. All of the ministers and sages unanimously agree
to that proposal and they are set to travel to Mithila the next day.
जनकेन समादिष्टा दूताः ते क्लान्त वाहनाः |
त्रि रात्रम् उषिता मार्गे ते अयोध्याम् प्राविशन् पुरीम् || १-६८-१
त्रि रात्रम् उषिता मार्गे ते अयोध्याम् प्राविशन् पुरीम् || १-६८-१
Those envoys who are clearly ordered by Janaka entered the city of Ayodhya on sojourning
for three nights en route, and whose horses are overtired for they are galloped
so fast to loose no time. [1-68-1]
ते राज वचनात् गत्वा राजवेश्म प्रवेशिताः |
ददृशुः देव संकाशम् वृद्धम् दशरथम् नृपम् || १-६८-२
ददृशुः देव संकाशम् वृद्धम् दशरथम् नृपम् || १-६८-२
On going to the palace those envoys are given an audience with the consent of Dasharatha,
and when they are conducted into the palace-chambers they have seen the elderly
king Dasharatha gleaming like a god. [1-68-2]
बद्ध अंजलि पुटाः सर्वे दूता विगत साध्वसाः |
राजानम् प्रश्रितम् वाक्यम् अब्रुवन् मधुर अक्षरम् || १-६८-३
राजानम् प्रश्रितम् वाक्यम् अब्रुवन् मधुर अक्षरम् || १-६८-३
Completely gone is the angst of all the legates on seeing godly Dasharatha, and
all of them adjoing palms in reverence said this compliant and mellowly worded sentence
to the king. [1-68-3]
मैथिलो जनको राजा स अग्नि होत्र पुरस्कृतः |
मुहुर् मुहुर् मधुरया स्नेह संरक्तया गिरा || १-६८-४
कुशलम् च अव्ययम् चैव स उपाध्याय पुरोहितम् |
जनकः त्वाम् महाराज पृच्छते स पुरः सरम् || १-६८-५
मुहुर् मुहुर् मधुरया स्नेह संरक्तया गिरा || १-६८-४
कुशलम् च अव्ययम् चैव स उपाध्याय पुरोहितम् |
जनकः त्वाम् महाराज पृच्छते स पुरः सरम् || १-६८-५
"Oh, exalted emperor Dasharatha! Janaka, the lineal king of Janaka-s and the present
sovereign of Mithila is asking time and time again with mellowly words instilled
with friendliness, after the wellbeing and after the unmitigated prosperity of your
highness, along with that of your highness' priests and teachers, also that of your
highness' subjects, who always precede your highness in convoys in any event, as
your highness are the one who ingratiates himself with the Ritual-fires, ever and
anon... [1-68-4, 5]
पृष्ट्वा कुशलम् अव्यग्रम् वैदेहो मिथिलाधिपः |
कौशिक अनुमते वाक्यम् भवन्तम् इदम् अब्रवीत् || १-६८-६
कौशिक अनुमते वाक्यम् भवन्तम् इदम् अब्रवीत् || १-६८-६
"His highness Janaka of Videha, and the sovereign of Mithila, having asked after
your highness' wellbeing is sensibly saying this word to your highness, with the
indorse of Kaushika... [1-68-6]
पूर्वम् प्रतिज्ञा विदिता वीर्य शुल्का मम आत्मजा |
राजानः च कृत अमर्षा निर्वीर्या विमुखी कृताः || १-६८-७
राजानः च कृत अमर्षा निर्वीर्या विमुखी कृताः || १-६८-७
" 'Well-known is the solemn promise of mine that my daughter Seetha is a bounty
for bravery... also well-know is that the kings who came to lift the bow turned
out as gutless kings, and then they turned out as rancorous kings at me, and it
is also well-known that I turned them back with my guts... [1-68-7]
सा इयम् मम सुता राजन् विश्वामित्र पुरस्कृतैः |
यदृच्छया आगतैः वीरैः निर्जिता तव पुत्रकैः || १-६८-८
यदृच्छया आगतैः वीरैः निर्जिता तव पुत्रकैः || १-६८-८
"Oh, Emperor Dasharatha, your young and valorous son who serendipitously arrived
at Mithila along with his younger brother Lakshmana, keeping Vishvamitra at his
fore, finally carries off this girl, the well-known daughter of mine... [1-68-8]
तत् च रत्नम् धनुर् दिव्यम् मध्ये भग्नम् महात्मना |
रामेण हि महाबाहो महत्याम् जन संसदि || १-६८-९
रामेण हि महाबाहो महत्याम् जन संसदि || १-६८-९
" 'Also, oh, highly dextrous king Dasharatha, noble souled Rama wrecked that divine
bow, which is a gem of a bow among bows, at its central point before a grand assembly
of people... [1-68-9]
अस्मै देया मया सीता वीर्य शुल्का महात्मने |
प्रतिज्ञाम् तर्तुम् इच्छामि तत् अनुज्ञातुम् अर्हसि || १-६८-१०
प्रतिज्ञाम् तर्तुम् इच्छामि तत् अनुज्ञातुम् अर्हसि || १-६८-१०
" 'Seetha is the bounty for bravery and I shall have to afford her to the noble-souled
Rama, as such it will be apt of you to give your consent as I wish to keep up my
solemn promise... [1-68-10]
स उपाध्यायो महाराज पुरोहित पुरस्कृतः |
शीघ्रम् आगच्छ भद्रम् ते द्रष्टुम् अर्हसि राघवौ || १-६८-११
शीघ्रम् आगच्छ भद्रम् ते द्रष्टुम् अर्हसि राघवौ || १-६८-११
" 'Keeping your royal priest Vashishta and other teachers ahead of you, oh, great
emperor, I wish you to come apace, let safe betide you, for it will be apt of you
to take a look at your ennobled son Rama, and Lakshmana, too... [1-68-11]
प्रतिज्ञाम् मम राजेन्द्र निर्वर्तयितुम् अर्हसि |
पुत्रयोः उभयोः एव प्रीतिम् त्वम् अपि लप्स्यसे || १-६८-१२
पुत्रयोः उभयोः एव प्रीतिम् त्वम् अपि लप्स्यसे || १-६८-१२
" 'It will be apt of you to make my solemn promise maintainable, and that way you
will derive delight on seeing both of your sons...' [1-68-12]
एवम् विदेह अधिपतिः मधुरम् वाक्यम् अब्रवीत् |
विश्वामित्र अभ्यनुज्ञातः शताअनन्द मते स्थितः || १-६८-१३
विश्वामित्र अभ्यनुज्ञातः शताअनन्द मते स्थितः || १-६८-१३
"Thus the sovereign of Videha kingdom said these endearing words, abiding by the
counsel of Sage Shataananda, and Sage Vishvamitra is also consentient to the proposal..."
Thus the envoys conveyed the proposal and paused. [1-68-13]
दूत वाक्यम् तु तत् श्रुत्वा राजा परम हर्षितः |
वसिष्ठम् वामदेवम् च मंत्रिणः च एवम् अब्रवीत् || १-६८-१४
वसिष्ठम् वामदेवम् च मंत्रिणः च एवम् अब्रवीत् || १-६८-१४
King Dasharatha is highly gladdened on hearing that message from the delegates,
and said this way to Vashishta, Vaamadeva, and to his other ministers, as well.
[1-68-14]
गुप्तः कुशिक पुत्रेण कौसल्य आनन्द वर्धनः |
लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा विदेहेषु वसति असौ || १-६८-१५
लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा विदेहेषु वसति असौ || १-६८-१५
"This one Rama, the enhancer of Kausalya's rejoice, is stopping over at Videha kingdom
along with his brother Lakshmana, and Vishvamitra is taking care of both these boys...
[1-68-15]
दृष्ट वीर्यः तु काकुत्स्थो जनकेन महात्मना |
संप्रदानम् सुतायाः तु राघवे कर्तुम् इच्छति || १-६८-१६
संप्रदानम् सुतायाः तु राघवे कर्तुम् इच्छति || १-६८-१६
"On observing the valour of Kakutstha Rama, noble souled Janaka wishes to gift his
daughter as bride to Raghava Rama... [1-68-16]
यदि वो रोचते वृत्तम् जनकस्य महात्मनः |
पुरीम् गच्छामहे शीघ्रम् मा भूत् कालस्य पर्ययः || १-६८-१७
पुरीम् गच्छामहे शीघ्रम् मा भूत् कालस्य पर्ययः || १-६८-१७
"If you all favour the tidings from the noble-souled Janaka as to what has happened
in Mithila, we quickly proceed to that city, let not the time lapse..." Thus Dasharatha
informed his counsel. [1-68-17]
मंत्रिणो बाढम् इति आहुः सह सर्वैः महर्षिभिः |
सु प्रीतः च अब्रवीत् राजा श्वः यात्रा इति च मंत्रिणः || १-६८-१८
सु प्रीतः च अब्रवीत् राजा श्वः यात्रा इति च मंत्रिणः || १-६८-१८
The ministers along with all of the great sages said in consonance, "Most Welcome..."
and then that highly pleased king Dasharatha said to the ministers, "we travel tomorrow..."
[1-68-18]
मंत्रिणः तु नरेन्द्रस्य रात्रिम् परम सत्कृताः |
ऊषुः प्रमुदिताः सर्वे गुणैः सर्वैः समन्विताः || १-६८-१९
ऊषुः प्रमुदिताः सर्वे गुणैः सर्वैः समन्विताः || १-६८-१९
The ministers of king Janaka who are gifted with all talents are given grateful
hospitality by Dasharatha, and they all dwelt that night in Ayodhya, overjoyed at
the successful completion of their august legatine, called
sIta kalyANam... [1-68-19]
इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये बाल काण्डे अष्ट षष्टितमः सर्गः