DONATE NOW - UPI
अरण्य-काण्ड > मारीच का रावण को विनाश का भय दिखाकर पुनः समझाना
Maareecha dissuades Ravana again and warns him of the fatal consequences if Rama is
irked by the wrongdoings of Ravana. In every utterance, Maareecha repeats that not only Ravana but
the entire demonic race is also going to ruin due to Ravana's impertinence. Finally when Ravana is
heedless of these advises, Maareecha prepares himself to die by the arrow of an enemy, namely Rama,
rather than by his own clansman, Ravana.
आज्ञप्तो रावणेन इत्थम् प्रतिकूलम् च राजवत् |
अब्रवीत् परुषम् वाक्यम् निःशन्को राक्षसाधिपम् || ३-४१-१
अब्रवीत् परुषम् वाक्यम् निःशन्को राक्षसाधिपम् || ३-४१-१
When Ravana perversely ordered that way in all his kingliness, Maareecha spoke these
words caustically and frankly to that king of demons. [3-41-1]
केन अयम् उपदिष्टः ते विनाशः पाप कर्मणा |
स पुत्रस्य स राज्यस्य स अमात्यस्य निशाचर || ३-४१-२
स पुत्रस्य स राज्यस्य स अमात्यस्य निशाचर || ३-४१-२
"Oh, night-walker, by which evildoer this thought, which is self-ruinous to you,
along with your progeny, kingdom and ministers put together, is taught to you? [3-41-2]
कः त्वया सुखिना राजन् न अभिनन्दति पापकृत् |
केन इदम् उपदिष्टम् ते मृत्यु द्वारम् उपायतः || ३-४१-३
केन इदम् उपदिष्टम् ते मृत्यु द्वारम् उपायतः || ३-४१-३
"Who is that reprobate unhappy with such a happy one like you, and oh, king, by whom
this door of demise is ingeniously shown to you? [3-41-3]
शत्रवः तव सुव्यक्तम् हीन वीर्या निशा चर |
इच्छन्ति त्वाम् विनश्यन्तम् उपरुद्धम् बलीयसा || ३-४१-४
इच्छन्ति त्वाम् विनश्यन्तम् उपरुद्धम् बलीयसा || ३-४१-४
"It is very clear, oh, night-walker, that your rivals with skimpy might are aspiring
that you should be completely ruined coming into conflict with more mighty Rama. [3-41-4]
केन इदम् उपदिष्टम् ते क्षुद्रेण अहित बुद्धिना |
यः त्वाम् इच्छति नश्यन्तम् स्व कृतेन निशाचर || ३-४१-५
यः त्वाम् इच्छति नश्यन्तम् स्व कृतेन निशाचर || ३-४१-५
"He who wishes you to get ruined by your undertaking a self-made destruction is a
scoundrel with a pernicious intent, as such, by whom you are counselled to do this? [3-41-5]
वध्याः खलु न वध्यन्ते सचिवाः तव रावण |
ये त्वाम् उत्पथम् आरूढम् न निगृह्णन्ति सर्वशः || ३-४१-६
ये त्वाम् उत्पथम् आरूढम् न निगृह्णन्ति सर्वशः || ३-४१-६
"Your ministers are not curbing you anywise when you scramble on a high road to
self-ruination, hence they are indeed to be sentenced to death, but they are not being executed for
their dereliction. [3-41-6]
अमात्यैः काम वृत्तो हि राजा कापथम् आश्रितः |
निग्राह्यः सर्वथा सद्भिः न निग्राह्यो निगृह्यसे || ३-४१-७
निग्राह्यः सर्वथा सद्भिः न निग्राह्यो निगृह्यसे || ३-४१-७
"Veracious ministers have to restrain a self-willed king when he relies on a
wrong-route, isn't it. But you are unrestrained by your ministers though you are self-willed and
though you are taking a wrong-route. [3-41-7]
धर्मम् अर्थम् च कामम् च यशः च जयताम् वर |
स्वामि प्रसादात् सचिवाः प्राप्नुवन्ति निशाचर || ३-४१-८
स्वामि प्रसादात् सचिवाः प्राप्नुवन्ति निशाचर || ३-४१-८
"Oh, best conqueror Ravana, probity, prosperity and pleasures, and even the
popularity of the ministers, oh, night-walker, are achieved at the beneficence of their master.
[3-41-8]
विपर्यये तु तत् सर्वम् व्यर्थम् भवति रावण |
व्यसनम् स्वामि वैगुण्यात् प्राप्नुवन्ति इतरे जनाः || ३-४१-९
व्यसनम् स्वामि वैगुण्यात् प्राप्नुवन्ति इतरे जनाः || ३-४१-९
"Contrariwise, oh, Ravana, all that beneficence of the king to ministers becomes
futile when the king behaves perversely, and even the others, namely the subjects of kingdom, will
derive distress by the negative virtue of their master. [3-41-9]
राज मूलो हि धर्मः च जयः च जयताम् वर |
तस्मात् सर्वासु अवस्थासु रक्षितव्यो नराधिपाः || ३-४१-१०
तस्मात् सर्वासु अवस्थासु रक्षितव्यो नराधिपाः || ३-४१-१०
"The king alone is the root cause for probity and prosperity, isn't it. Therefore,
oh, best prosperous one, in all situations the kings are to be safeguarded from the ill effects of
influences. [3-41-10]
राज्यम् पालयितुम् शक्यम् न तीक्ष्णेन निशाचर |
न च अपि प्रतिकूलेन न अविनीतेन राक्षस || ३-४१-११
न च अपि प्रतिकूलेन न अविनीतेन राक्षस || ३-४१-११
"It is impossible to govern kingdom, oh, demon, the night-walker, for a king with
acridity, with hostility, or with immorality. [3-41-11]
ये तीक्ष्ण मंत्राः सचिवा भज्यन्ते सह तेन वै |
विषमे तुरगाः शीघ्रा मन्द सारथयो यथा || ३-४१-१२
विषमे तुरगाः शीघ्रा मन्द सारथयो यथा || ३-४१-१२
"The ministers with drastic notions will indeed fall apart together with their king,
like a chariot that gets ramshackled together with it charioteer on a rough road, though it is
hieing with galloping horses but badly controlled by that slothful charioteer. [3-41-12]
बहवः साधवो लोके युक्त धर्मम् अनुष्ठिताः |
परेषाम् अपराधेन विनष्टाः स परिच्छदाः || ३-४१-१३
परेषाम् अपराधेन विनष्टाः स परिच्छदाः || ३-४१-१३
"In the world many saintly beings that are high-minded and pursuers of ethicality
are completely ruined together with their kinsmen owing to the misdeeds of others. [3-41-13]
स्वामिना प्रतिकूलेन प्रजाः तीक्ष्णेन रावण |
रक्ष्यमाणा न वर्धन्ते मेषा गोमायुना यथा || ३-४१-१४
रक्ष्यमाणा न वर्धन्ते मेषा गोमायुना यथा || ३-४१-१४
"Oh, Ravana, the subjects do not flourish while a lord with contrariety and
coerciveness safeguards them, just like goats guarded by a fox. [3-41-14]
अवश्यम् विनशिष्यन्ति सर्वे रावण राक्षसाः |
येषाम् त्वम् कर्कशो राजा दुर्बुद्धिः अजित इन्द्रियः || ३-४१-१५
येषाम् त्वम् कर्कशो राजा दुर्बुद्धिः अजित इन्द्रियः || ३-४१-१५
"All those demons will definitely ruin, oh, Ravana, to whom you are the acrimonious
and malicious king with unconquered senses, though you have conquered the heaven. [3-41-15]
तद् इदम् काक तालीयम् घोरम् आसादितम् मया |
अत्र त्वम् शोचनीयो असि स सैन्यो विनशिष्यसि || ३-४१-१६
अत्र त्वम् शोचनीयो असि स सैन्यो विनशिष्यसि || ३-४१-१६
"What is the use of laming for myself as I foregathered this ghastly situation as in
crow-palm-tree syndrome, but in this issue you alone are regrettable, for you are gong to
completely ruin along with your military. [3-41-16]
माम् निहत्य तु रामो असौ अचिरात् त्वाम् वधिष्यति |
अनेन कृत कृत्यो अस्मि म्रिये च अपि अरिणा हतः || ३-४१-१७
अनेन कृत कृत्यो अस्मि म्रिये च अपि अरिणा हतः || ३-४१-१७
"That Rama will soon kill you after killing me, and I will be dying at the hand of
my enemy rather than at the hand of my own clansman like you, whereby the purpose of my life will
be brought to an end. [3-41-17]
दर्शनात् एव रामस्य हतम् माम् अवधारय |
आत्मानम् च हतम् विद्धि हृत्वा सीताम् स बान्धवम् || ३-४१-१८
आत्मानम् च हतम् विद्धि हृत्वा सीताम् स बान्धवम् || ३-४१-१८
"Know that I am killed just when Rama notices me, and know that you are also killed
along with your kinsmen just when you steal Seetha. [3-41-18]
आनयिष्यसि चेत् सीताम् आश्रमात् सहितो मया |
न एव त्वम् असि न एव अहम् न एव लंका न राक्षसाः || ३-४१-१९
न एव त्वम् असि न एव अहम् न एव लंका न राक्षसाः || ३-४१-१९
"If you are going to bring Seetha from their hermitage on going there with me, then
you will not be there, I will not be there, Lanka will not be there, the demons will not be there.
[3-41-19]
निवार्यमाणः तु मया हित एषिणा
न मृष्यसे वाक्यम् इदम् निशाचर |
परेत कल्पा हि गत आयुषो नरा
हितम् न गृह्णन्ति सुहृद्भिः ईरितम् || ३-४१-२०
न मृष्यसे वाक्यम् इदम् निशाचर |
परेत कल्पा हि गत आयुषो नरा
हितम् न गृह्णन्ति सुहृद्भिः ईरितम् || ३-४१-२०
"As a desirer of your welfare I am dissuading you, oh, night-walker, but you may
feel that this word of mine is unpleasant to you. People on diminishing lifetime will be similar to
corpses and a corpse cannot take in the expedient spoken by considerate confidants, isn't so.
[3-41-20]
इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अरण्य काण्डे एक चत्वारिंशः सर्गः